دسته بندی مواد مخدر
یکی از دسته‌بندی‌های رایج مواد اعتیاد، دسته‌بندی شیمیایی مواد می‌باشد که به صورت مختصر شرح داده می شود:
محرک‌ها یا تحریک کننده‌ها (Stimulants)
تحریک کننده ها موجب افزایش فعالیت و سرعت سیستم عصبی مرکزی می‌شوند. مواد محرک باعث ایجاد احساس انرژی زیاد، تمرکز و هوشیاری در فرد می شوند. این دسته از مواد باعث می‌شوند فرد احساس دوگانه، خشم و یا پارانویا داشته باشد.
رایج‌ترین مواد محرک عبارتند از کوکائین، کراک، آمفتامین و مت آمفتامین. با توجه به آخرین گزارش جهانی اعتیاد توسط دفتر جرم و اعتیاد سازمان ملل متحد، بعد از ماری جوانا محرک‌های مشتق شده از آمفتامین، مانند اکستازی و مت آمفتامین رایج‌ترین مواد مخدر در جهان هستند. در دسته‌بندی داروها، نیکوتین به عنوان یکی از مواد اصلی موجود در سیگار، در این طبقه‌بندی از مواد قرار می‌گیرد.
مواد کند کننده‌ها یا آرام بخش‌ها (Depressants)
مواد آرام بخش، داروهای مهارکننده و یا کاهش دهنده سرعت فعالیت‌های مغز و اعصاب هستند که بصورت مستقیم بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند تا حس آرام بخش و تسکین دهنده ایجاد کند. این دسته شامل، باربیتورات‌ها، (فنوباربیتال، تیوپنتال، بوتال بیتال)، بنزودیازپین (آلپرازولام، دیازپام، کلونازپام، لورازپام، میدازولام)، الکل و گاما – هیدروکسی بوتیریک (GHB) هستند. مصرف این داروها برای تسکین اضطراب، بهبود خواب و کنترل تشنج استفاده میشود. نتیجه استفاده از این مواد، آرامش و افت رفتاری خواهد بود.
مواد توهم زاها (Hallucinogens)
این دسته از مواد با عنوان مواد روان‌گردان (Psychedelic) نیز شناخته شده اند. این مواد بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند و باعث می شوند ادراک فرد از واقعیت، زمان و مکان تغییر یابد. توهم زاها ممکن است باعث ایجاد توهم شود و فرد چیزهایی را ببیند و یا بشنود که وجود ندارند و یا شرایط و موقعیت‌های غیرواقعی را برای خود تجسم نماید.
بعضی از مواد توهم زا عبارتند از سیلوسایبین Psilocybin (موجود در قارچ های جادویی – Magic Mushroom)، ال‌اس‌دی LSD (Lysergic Acid Diethylamide – اسید لیزرجیک دی اتیل آمید: دارویی که از نوعی قارچ به نام ارگوت به دست می‌آید)، پیوت Peyote (یک نوع گیاه دارویی دارای ماده شیمیایی مسکالین)، دی متیل Dimethyltryptamine (DMT یک ماده توهم زای طبیعی از خانواده تریپتامین)
انواع مواد مخدر
مواد افیونی یا مخدرها (Opioids)
مواد افیونی از طریق گیرنده‌های عصبی اپیوئید بر روی بدن تأثیر می‌گذارند و دارای اثرات مخدر هستند یعنی دردزدا و خواب‌آورند. افیون‌ها مواد شیمیایی طبیعی هستند که در خشخاش یافت می شود و دارای اثر مخدر می‌باشند. واژه شبه افیونی به خانواده وسیع‌تری از مواد تعلق دارد که شامل این مواد افیونی و نیز انواع مختلف ترکیبی دیگری میشود.
که توسط متخصصین شیمی به وجود می‌آیند. مثل: متادون، پی‌تیدین و موادی با همان اثرات که به صورت طبیعی در مغز تولید می‌شوند، از جمله انکفالین، بتااندورفین و دی نورفین. مواد شبه افیونی در انسان تولید احساس سرخوشی همراه با خواب‌آلودگی و تنفس آرام می‌کند.
کلینیک ترک اعتیاد مهر میناب اولین مرکز خصوصی ترک اعتیاد در شهرستان میناب به سرپرستی دکتر مهدی افشاری با سابقه 4000 بیمار تحت درمان از بدو تاسیس تاکنون، آماده ارائه خدمات تخصصی از جمله سم زدایی درمان نگهدارنده با استفاده از متادون، اپیوم و بوپره نورفین مشاوره فردی و خانوادگی گروه درمانی در میناب می باشد. این مرکز با کادری متخصص، با تجربه و کارآمد و محیطی کاملا تخصصی، آماده است تمام تبحر و توانایی خود را در خدمت عزیزان مورد نیاز به ترک اعتیاد قرار دهد.
مواد استنشاقی (Inhalants):
گروه مواد استنشاقی بسیار گسترده است، بسیاری از مواد موجود در این دسته می‌توانند به شکل بخار و گاز در دمای معمولی اتاق وجود داشته باشد، همچنین بسیاری در اقلام موجود در منزل هر فردی وجود دارد. مواد استنشاقی یکی از عواملی است که همیشه موجب آسیب رسانی، مشکل و خطر برای کودکان و نوجوانان در منزل میشود.
این نوع مواد شامل رنگ، چسب، تینر و رقیق کننده رنگ، بنزین، جوهر خودکار، مارکر و غیره می‌باشد. اگرچه تمام این مواد از طریق ریه وارد جریان خون می‌شوند اما روش‌های دقیق مصرف آنها ممکن است با هم متفاوت باشند مانند: sniffing (بو کشیدن عمیق ماده استنشاقی – اسنیف کردن)، اسپری، huffing (قرار دادن پارچه آلوده به ماده استنشاقی روی بینی و دهان و تنفس عمیق)، bagging (جمع کردن ماده استنشاقی داخل پاکت یا پلاستیک و قرار دادن آن بر روی دهان و بعد تنفس عمیق محتوای داخل آن) و غیره .
کانابیس ها (Cannabis):
کانابیس داروی مشتق شده از گیاهی با همین نام و در فارسی با عنوان گیاه شاهدانه است. این ماده از طریق گیرنده‌های کانابینوییدی در مغز اثر می کنند و مانند مواد توهم زا بر روی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارد. ماده کانابیس در انواع و شکل های مختلفی از قبیل بنگ، حشیش، گراس، وید، علف، ماری جوانا، گانجا، چرس و غیره مصرف میشود که البته بعضی از این اسامی فقط نام گذاری‌های متفاوت بر روی این ماده در مناطق مختلف جهان می‌باشد و تولید آنها تفاوت چندانی ندارد.
دسته بندی مواد مخدر برمبنای امکان سوء مصرف و پزشکی
این تقسیم بندی از سطح یک سودمندی پزشکی کم و تا سطح پنج که سودمندی پزشکی بالایی دارد صورت گرفته است:
سطح 1موادی را شامل میشود که امکان سوء مصرف بالایی دارند و دارای سودمندی پزشکی پایینی هستند مانند هروئین و مواد توهم زا.
سطح 2 شامل تریاک، مرفین، کدئین و آمفتامین ها.
سطح 3 آسپیرین کدئینه، و پی‌س‌پی
سطح 4 فنوباربیتال و دیازپام (والیوم).
سطح 5 ترکیبات کدئینه که سودمندی پزشکی بالا و امکان سوء مصرف پایینی دارند.
دسته‌بندی مواد مخدر بر مبنای منشاء
موادی که جنبه درمانی دارند ولی عملا از آنها استفاده نادرست میشود، مانند خواب آورها، آمفتامین‌ها.
موادی که منشأ طبیعی دارند مانند تریاک، شاهدانه.
موادی که طی انواع پژوهش‌ها به دست آمده‌اند، مثل ال‌اس‌دی LSD و یا از آنها استفاده غیر معمول میشود از جمله حلال‌های فرار.
دسته بندی مواد مخدر بر مبنای پیامدهای رفتاری
مواد نشئه‌زا (euphorics) که هیجانات و برخی دریافت‌های حسی را تخفیف می‌دهد، مانند تریاک و کوکائین.
مواد سکرآور که نخست باعث تحریک و سپس افسردگی میشود، مثل الکل و حلال‌های فرار.
مواد خیال انگیز که باعث تقویت توهمات می شود، مانند ال‌اس‌دی و حشیش.
موادی که تحریک کننده فعالیت‌های روانی می باشند، مثل دخانیات، قهوه و چای.
موادی که باعث خواب آلودگی میشود، مانند باربیتورات‌ها.
آدرس ما : هرمزگان-میناب - میدان شهدا بلوار امام خمینی - جنب داروخانه دکتر زارع-کلینیک ترک اعتیاد مهر میناب